Erfurt
(4)
Schoonheid en spiritualiteit in Erfurt
Schoonheid en spiritualiteit in Erfurt
Onder
toeziend oog van de Mariëndom en de St. Severikirche is het goed Bratwurst
eten. De daarop volgende lunch levert nieuwe energie. We vervolgen onze tocht
door Erfurt, doel is de Krämerbrücke. Snijdt de Gera Erfurt in twee stukken, de
in 1325 van zandsteen gebouwde brug verbindt beide oevers van Erfurt. Op de
brug staan 32 huizen en dat is bijzonder. Luther heeft daar al weet van gehad.
Drukte
op de Krämerbrücke, die helemaal geen brug lijkt te zijn maar meer een
schilderachtig winkelstraatje met oude keitjes. Schuifelen onder een kleurige
zee van paraplu’s. Aan het eind van de
brug is de kleine methodistenkerk, in de
Middeleeuwen een brugkapel waar reizigers een gebed uitspraken voor veilige
terugkeer naar huis. En lopen we iets verder dan zien we onder de
‘winkelstraat’ brughoofden en de zoetjes stromende Gera. We nemen de brug nog
een keer in omgekeerde richting, wandelen via de Gotthardtstrasse en de
Comthurgasse naar de Augustinerstrasse. In deze straat staat het
Augustiner-Kloster. Hier leefde Luther van 1505 tot 1511. Een belofte, door
angst ingegeven, deed hem in dit strenge klooster belanden. Toen hij onderweg
was naar Erfurt voor studie werd hij overvallen door heftig onweer. In
doodsangst bad hij tot de heilige Anna en beloofde monnik te worden wanneer hij
niet door de bliksem werd getroffen. Luther kwam behouden aan in Erfurt, zei de
studie vaarwel en werd kloosterling in het strenge Augustiner-Kloster. Zijn
kloostercel te bezichtigen is een diep gekoesterd verlangen. Maar hoe gaat dat?
Een bordje met openingstijden en aanvraag voor rondleiding dwarsboomt het
verlangen. Nee dus; maar wandelen rond het robuuste, soms wat kasteelachtige
bouwwerk kan gelukkig wel. Werd het in 1945 zwaar gebombardeerd, in later jaren
is het herbouwd in oorspronkelijke staat. Veel uitbouwtjes, veel dakkapellen,
een helderrood pannendak. Tragiek ontbreekt ook hier niet. In 2006 overgoot een
evangelische geestelijke zich met benzine vanwege zijn angst voor de opkomst
van de Islam. Een dag later overleed hij.
Voorzichtig
komt de zon tevoorschijn. We zoeken een terras, bij een goed glas wijn is het
puur genieten. Want ook dit is des Luthers. Ondertussen plannen we de route
naar de Predigerkirche. De wijn maakt lichtvoetig en al snel staan we voor de
kerk van het voormalige dominicanenklooster. Het is één van de mooiste en
belangrijkste gebouwen van de Dominicaner architectuur in het Duitstalige
gebied. Een vriendelijke juffrouw reikt ons een Nederlands welkom aan.
‘Gun
uzelf allereerst enige tijd om het interieur van de kerk als geheel op u te
laten inwerken, voordat u zich verdiept in details. Alleen zo kan de schoonheid
van dit kerkgebouw, maar misschien ook iets van de Geest van God, in wiens naam
de kerk gebouwd is, tot haar recht komen.’
Is het de ruimte, is het de strakheid, is het de bijzondere lichtinval,
is het de aanwezige kunst? Of is het de herkenning van een protestants
Godshuis? Voor mij voelt de Predigerkirche als thuiskomen. Gehoor gevend aan
het geschreven welkom laat ik me meevoeren op de adem die hier hangt. Begon de
bouw in 1270, bij stukjes en beetjes werd verder gebouwd. Na 1400 werd het
oksaal (scheidingswand) toegevoegd, zodat het gebied van de monniken afgebakend
werd van de openbare ‘preekkerk’. Tweede helft 15e eeuw was de kerk
gereed, mèt toren. In gulle goedheid schonken de dominicanen in 1525 de kerk
aan de protestanten, het klooster bleef klooster. Op deze plek liggen vele
voetstappen van de in Thüringen geboren mysticus Meester Eckhart. Als jongen
trad hij rond 1275 hier als novice in en na enkele jaren van studie en
onderricht in Parijs keerde hij terug en werd prior in dit klooster.
