Stilte… Wat is stilte? Vang de betekenis van dat woord maar eens in een enkel woord. Stilte kan benauwend zijn, stilte kan ook bevrijdend zijn. In onderstaande tekst gaat pastor Marinus van den Berg uitgebreid in op ‘stilte’. Hij noemt de plekken waar stilte centraal staat, waar stilte kan worden geleerd, waar men tenslotte met stilte vertrouwd kan raken.

Van den Berg noemt ook de opdringerigheid van het buitengebeuren waar het om lawaai gaat. Voorbeelden zijn er te over: denk alleen maar aan de wachtpauzes tijdens een telefoongesprek waar de stilte wordt verjaagd door harde eigentijdse muziek.

 

De vakantieperiode is heilzaam voor velen. Juist in die periode lijken prikkels zich terug te trekken en stilte schoorvoetend te naderen. Door ontvankelijk te zijn kan de ontmoeting met stilte op de meest uiteenlopende plekken bij de mens binnenkomen. Door te dwalen in een ‘luisterend’ stuk bos, door te wandelen door de duinen of langs een rustig stuk strand, door te luisteren naar vogelgeluiden in de vallende avond.

 

Stilte. Wie deze bescheiden gast welkom heet zal de verstilling als een geschenk ervaren…

 

Stilte buiten en in jezelf

Is er nog wel tijd voor stilte? Waar is er nog stilte? Heb je wel iets aan stilte?

Er zijn mensen die dagelijks lijden aan een overdosis lawaai. Ze verlangen heftig naar stilte. 
Voor stilte lijkt een markt gekomen. Stiltegebieden zijn in opkomst. Abdijen en kloosters kennen wachtlijsten. Je kunt naar een stilteweek gaan. Wanneer je er van terugkeert, bestaat het gevaar dat je ziek wordt als je te snel weer deelneemt aan het leven vol prikkels en verplichtingen. Want overal is ongevraagd muziek. In Münster en Osnabrück trof het me dat de winkelstraten niet vervuild worden door muziek, zoals elders wel gebeurt. In een hotel of logies klinkt muziek op de achtergrond, zonder dat de gasten er om vragen. Niemand protesteert.
Muziek in gemeenschappelijke ruimtes is een gevoelig punt. Je vraagt je af wie er de macht heeft: wie bepaalt de keuze, en durft iemand daar iets van te zeggen? Zelfs de vraag of de muziek wat zachter kan, kan al veel teweegbrengen. Buren die geluidsoverlast veroorzaken – wie spreekt ze aan en hoe? Bel je de politie? Of gedoog je het maar omwille van de lieve vrede? Durf je grenzen aan te geven? Stilte vraagt soms om afspraken.

In abdijen kent men het grote silentium, de grote stilte, die van de avond duurt tot in de ochtend. In steeds meer treinen zijn stiltecoupés gekomen. Het is in drie talen aangegeven. Ze hebben mijn voorkeur als ik reis. Soms maak ik luid bellende medereizigers attent op dit rijdende stiltegebied. ‘U zit in een stiltecoupé’, zeg ik dan. Ik probeer het op een rustige toon te doen, meer informerend dan berispend. Dat lukt me beter als ik nog niet zo geërgerd ben. Als ik moe ben, lukt me dat minder; dan verdraag ik ook dat harde praten en bellen slecht.

Ik kan een hele litanie houden over verlies van stilte, maar ze zal me weinig helpen. Stilte begint in mezelf. Stilte geeft me ruimte en kracht. Ik oefen elke dag in stil-zijn, wat mijn dagen intenser maakt. Ik neem bewust minder prikkels tot me en ga er beter van horen en meer doen zien.

Uit: Bruggen naar morgen.