monumentendag 2018

De folder die aan de ingang van de Noorderbegraafplaats in Assen ligt, begint interessant:

 

'De Noorderbegraafplaats, gesticht in 1823,  is de oudste algemene begraafplaats van de stad. Pas in 1892 kwam de Zuiderbegraafplaats aan de Beilerstraat tot stand. In 1807 bezocht koning Lodewijk Napoleon op uitnodiging van de Landdrost Petrus Hofstede het dorp Assen, toen met 610 inwoners.
Hij was verrukt van de fraaie, lommerrijke ligging van de plaats, dat hij er zelfs een zomerresidentie wilde bouwen. Die plannen zijn niet doorgegaan, maar wel gaf hij Assen in 1809 stadsrechten.'

Door een prachtig hek van gietijzer en vol symboliek wandelen we de begraafplaats binnen. Imposant is de uil, die prachtig in het hek is verwerkt. De uil is een roofvogel, hij overvalt zijn prooi in de nacht. Zo is het ook met de levenden: de dood overvalt heel vaak de mens.

 

Op dit moment is het nog vroeg en aangenaam rustig, de zon zet alles in gouden licht. Een vrijwilliger komt naar ons toe en vraagt of we het fijn vinden om vrijblijvend een rondleiding te krijgen over deze begraafplaats. We gaan op zijn aanbod in, maar zeggen wel dat we wat op tijd staan omdat we meer monumenten willen bezoeken. Bert Boon, zo heet onze gids, blijkt een gepassioneerd verteller met veel kennis van interessante graven maar ook weet hij veel van de symboliek. Even later staan we voor het graf van Mr. Harm van Riel, een bekend VVD-er uit de jaren zestig vorige eeuw. Hij opereerde met Haya van Someren Douma en Hans Wiegel. Samen werden ze de drie H's genoemd, die stond voor 'hebben, halen en houden', Ook toen waren er politieke grapjes, die overigens waarheid bevatten. Vlak bij zijn graf is de laatste rustplaats van Mr. Dr. Harm Smeenge (1853 - 1935), een liberaal politicus.

We wandelen langs oude zerken, soms met nog gave graftrommels, langs uitgebreide familiegraven omgeven door wondermooi hekwerk. Iets verder zit een vrijwilligster en schildert vol overgave een hekwerk bij. Haar jasje hangt losjes aan heen grafhek.

 

'We onderhouden de begraafplaats met ongeveer 40 vrijwilligers', vertelt Boon. 'Er is een fijne club ontstaan, die vooral de interesse deelt van graven en hun geschiedenis.' Op dit moment zitten de vrijwilligers in een grote kring achter de koffie en bekijken vol enthousiasme twee foto's uit het verre verleden waarop een begrafenis op dit kerkhof is te zien. We mogen meekijken. De plaatjes zijn beklemmend maar ook sfeervol. Een lange stoet van in het zwart geklede mensen, de hoge hoeden beklemtonen de ernst van het gebeuren. Boon leidt ons langs bijzondere graven.

 

Een in het oog springende steen met slechts VADER'S GRAF, daaronder MOEDER'S GRAF. De familie vond het niet nodig dat mensen weten wie op deze plek rusten; het is alleen belangrijk voor God. Bijzonder is het graf dat oneerbiedig 'de brievenbus' wordt genoemd. Een mooie zuil vol symboliek heeft een wonderlijke uitsnede aan de achterzijde. Daar heeft destijds een naam  gestaan en kennelijk was er zoveel zeer in de familie dat men de naam keurig in de vorm van een brievenbus heeft verwijderd.

 

 

We wandelen langs het mooiste praalgraf van dit kerkhof, het graf wat ook op de voorzijde van de folder is afgebeeld. Het monument Brumsteede is het grootste gietijzeren grafmonument van Nederland en het werd vervaardigd door de N.V. Asser IJzer- en Metaalgieterij. Een plaatje waar allerlei structuren elkaar omarmen.

Eigenlijk is het een prachtige en ruime begraafplaats, waar de natuur zorgvuldig wordt begeleid. Maar er is ook nog genoeg te doen voor Boon en de zijnen.
We bedanken onze gastheer hartelijk en verlaten de begraafplaats in stilte.