Beste lezers, hier ben ik dan eindelijk weer nadat ik op 23 maart een akelige valpartij doormaakte. Keihard op mij gezicht gevallen op een betonnen pad na een wandeling in Epe.Ik moest blijven liggen, bloed uit mond en neus en een duim die er bijna af was. Ambulance bracht me naar de Isala kliniek. De plastisch chirurg werd er bij geroepen en overwoog een operatie van de duim, gedeeltelijke amputatie. Maar een foto liet zien dat de duim uit de kom was en dat er een zeer diepe vleeswond was. Duim weer in de kom, verband en gips tot de elleboog aangelegd. CT van het hoofd gemaakt. Ze zijn 5 uur met me bezig geweest en ik voelde me heel akelig.

Op dit moment word ik goed verzorgd. Gisteren toch nog hals over kop naar de chirurg geweest vanwege een mogelijke ontsteking. Lijkt toch mee te vallen. Hij zei als ik hier zo mee weg kwam ik heel veel geluk had gehad. Het zag er heel ernstig uit. Vrijdag opnieuw komen en ook door naar de handtherapeut.

Maar wat een ongemak. Ik ben zeer rechtshandig en het gaat over de rechter duim. Gelukkig word ik goed verzorgd en vanmorgen is mijn fijne hulp geweest en heeft het huis weer glad gemaakt.

Wonderlijk is dat ik het natuurlijk niet kan laten naar de tv te kijken en te zien hoe die pestkop Trump de hele wereld op de kop zet. Je houdt je hart vast, want ook Poetin laat zich opnieuw horen en hoe zit het met Iran dat in gesprek gaat met Trump over een atoom overleg. Dan kijk ik naar buiten en zie de voorbijgangers dezelfde dingen doen.als voorheen. Ik kijk naar de tuin, ik zie het veld pinksterbloemen dat mijn maatje bij het grasmaaien heeft laten staan. Ik zie een zee van blauwe hyacinten en de gele forsythia juichend uit de winterslaap opstaan. Vogels vliegen af en aan, houtduiven minnekozen. De lente is er al en nu moet ikzelf dat lentegevoel nog krijgen...

 

 

en over een paar weken ziet het er zo uit..

Een gedicht van Willem Wilmink voeg ik volgende keer toe. Zijn teksten zijn vermoeiend te tikken vanwege de vele leestekens...

Het brandt op verschillende plekken op onze aarde. Zowel letterlijk, als figuurlijk. Gisteren is de burgemeester van Istanbul opgepakt. Hem werden allerlei misdaden toegedicht, alles verzonnen. Hij is zeer populair in die prachtige stad en bij een volgende verkiezing zou hij Erdogan in de weg zitten. Wat veel mensen vergeten is dat 2028, het jaar van machtswisseling, Erdogan helemaal niet meer mee mag doen omdat hij dan twintig jaar aan de macht is...

Netanyahu, ook één die het recht met voeten vertrapt. De kop van Trouw gisteren luidde: 'Netanyahu blaast bestand op: Deze aanvallen zijn nog maar het begin. Ik zag de foto van heftig rouwenden. Honderden doden. Vandaag zag ik een jongen ronddwalen door de ruïne van wat eens zijn huis was. Familie? Grotendeels omgekomen bij deze laatste aanval...

Poetin? Laat Trump ruim een uur wachten op een vooraf aangekondigd telefonisch overleg. Gaat onverminderd door met afvuren van drones en raketten. Jongeren, ternauwernood de kinderschoenen ontgroeid, worden opgeroepen om te vechten. Ezeltjes worden ingezet in gebieden die slecht per auto zijn te bereiken in Oekraïne.Politici zijn van mening dat Poetin helemaal geen vrede wil, maar deze afschuwelijke oorlog wil rekken...

 

Trump. Ach kijk wat er dagelijks wordt veranderd tot grote schrik en ongenoegen van de normale Amerikaan. Rechters wil hij ontslaan, het hele ambtenaren apparaat is uitgehold, wetenschappers moeten opkrassen. Elke dan komen er elke dag weer nieuwe bedenksels. Slaapt die man nooit eens...

Mijn neefje woont in Oklahoma in de V.S. Hij heeft de tornado's overleefd. Maar nu zijn er branden uitgebroken en ze zijn nog steeds het vuur niet meester. Laat Trump maar eens wat meer doen aan de klimaatregels...

 

In sneltreinvaart heb ik de ellende genoemd, slechts genoemd, niet eens meegemaakt. Gisterenmorgen toen ik de heftige rouw zag van de Gazanen heb ik de krant woedend weggesmeten met een lelijk woord. Het helpt niet. Ik denk aan al die woordloze gebeden die omhoog gaan en maar omhoog gaan..

 

De zachte krachten zullen overwinnen... Ik geloof er niet meer in...

 

 

 

 

Istanbul, een prachtige stad...

 

************************************************************************

Verliefd 

 

Ach lieve Heer, hoe moet dat nou:

ik ben toch al een oude vrouw,

en ik  begrijp het zelf niet goed

dat ik opeens van iemand hou,

 

en half bedroefd, half in mijn schik

me illusies maak. En dat ik schrik

van blijdschap, als ik hem ontmoet.

Wat een merkwaardig mens ben ik.

 

Hoe krijg ik die gevoelens klein?

Is de ouderdom geen medicijn

tegen dit soort opstandigheid?

Moet ik er soms nog blij om zijn?

 

Hoe zou het gaan, als ik vandaag

nog naar hem toe ga, en hem vraag?

Want misschien is hij zelf te bang

en wil hij graag.

 

Het is wel raar, maar heus niet slecht,

dat ik vertel hem nou maar echt:

'Ik blijf je trouw. Mijn leven lang,'

Da's dit keer niks teveel gezegd.

 

Willem Wilmink

Uit: Verzameld werk

Met ontroering las ik vanmorgen het overlijden van emeritus bisschop Bär van Rotterdam (1928 - 2025). Het bracht me terug naar 2002 toen ik hem mocht interviewen. Hij woonde toen al in het benedictijner klooster te Chevetogne, in de buurt van Namen. Een bijzonder klooster omdat daar geleefd wordt naar de Byzantijnse alswel de Latijnse ritus. Ik las het interview nog eens door en mij trof opnieuw de ontspannen sfeer. Ronald Philippe Bär werd geboren in Manado op Celebes, in het voormalige Nederlands-Indië. Hij groeide op in een Nederlands-hervormd en warm gezin. Tijdens de oorlog zat hij gescheiden van zijn ouders in een Japans gevangenenkamp voor jongens. Toen ik hem vroeg naar zijn jongste jeugdherinneringen vertelde hij met een glimlach hoe zijn vader hem droeg in het ondiepe water langs het strand en zacht heen en weer wiegde. Na de oorlog keerde de jonge Bär terug naar Nederland, studeerde theologie in Utrecht en maakte tijdens zijn studie de overstap naar rooms-katholieke kerk. Met zeker plezier vertelde hij dat veel mensen het zagen aankomen: de overstap van het protestantse naar het katholicisme. 'Er werden zelfs hele weddenschappen op mij afgesloten', vertelde hij met een twinkeling in de ogen. In 1954 trad hij in bij de benedictijnen te Chevetogne in de Belgische Ardennen. Zijn kloosternaam werd Philippe. In 1982 benoemd als hulp-bisschop van Rotterdam en een maand later bisschop van het bisdom Rotterdam. Hij was ruim in zijn opvattingen en droeg de oecumene een warm hart toe. Toen ik hem vroeg hoe hij keek naar de teruggang in de kerken, antwoordde hij: Als onze lieve Heer het met minder moet doen, moeten wij wat meer doen.' In 1993 keerde hij plots terug naar zijn oude plek in Chevetogne vanwege zijn  'gezondheid'. De geruchtenmachine draaide, soms kwam er een klein berichtje naar buiten dat het hem goed ging. Toen ik er voorzichtig over begon zei hij slechts dat het hier ging om mensen die vanuit het struikgewas gemene roddel over hem verspreidden. Regelmatig kwam ik in Chevetogne als gast en het was altijd weer fijn te ervaren hoe ongedwongen en hartelijk hij wist om te gaan met gasten. Omdat het een dubbelklooster is wordt er geleefd naar de Latijnse ritus als naar de Byzantijnse. Zo was daar de emeritus-bisschop die de Latijnse mis opdroeg in de morgen met de nodige pracht en praal, in de avond was hij gehuld in het zwarte monnikskleed en zong met enkele andere monniken de Byzantijnse gezangen. En zingen kon hij! Het koorgebed was voor hem de basis in zijn geloofsleven. Toen ik hem vroeg hoe hij naar de dood keek, ging hij daar heel open op in. Veel van zijn vrienden waren al aan de 'overzijde', hij miste ze en het maakte het gemakkelijker de dood te aanvaarden. Wat hij hoopte was dat hij zijn lieve jong gestorven moeder zou ontmoeten en dat zij haar slanke hand op zijn grijze hoofd zou leggen en zou zeggen: 'Jongen, je bent het toch...' 

Ronald Philippe Bär overleed 8 maart in het verzorgingshuis Park Zuiderhout op het terrein van het Missiehuis Sint-Franciscus Xaverius te Teteringen. 

 

 

 

foto's van boven naar beneden:

Benedictijner klooster in Chevetogne

Latijnse kerk aldaar

Byzantijnse kerk aldaar

Kapel met geschonken raam van mgr. Bär, waarop zijn wapenspreuk

 

***********************************************************************************

De overkant 

 

Aan de overkant van deze straat,

aan de overkant van deze brede straat,

daar is heel wat méér te doen:

een terras is daar, en een plantsoen.

 

't Licht voor voetgangers dat springt op groen,

het beschijnt een lopend mannetje in groen,

en dat sein geldt ook voor mij:

oude heer, het zebrapad is vrij.

 

Alle mensen lopen me voorbij,

links en rechts gaan hele rijen voorbij.

Mij is de afstand veel te groot:

na vijf stappen staat het licht op rood.

 

Als je doorloopt, ben je als de dood, 

want uit tijdsbesparing rijden ze je dood.

't Is Voor mij allang te laat

voor de overkant van deze straat.

 

Willem Wilmink

Uit: Verzameld werk

Soms kon je bij het opruimen van de boekenkast onverwacht pareltjes tegen uit het verleden. Zo stond ik opeens met het boek 'De vruchten van de wijngaard' in handen. Het is een bloemlezing uit de schriftelijke nalatenschap van Freek Pereboom (1942 - 1999). Ik liet de boel voor de boel en zakte op de bank neer en sloeg het boek open. Dat was meteen al een feest der herkenning, Freek in het midden, Lien aan de ene kant en mijn persoontje aan de andere kant, gearmd! Jawel, niet omdat we een stel waren, maar Freek was blind. Voor een historicus is het dan haast ondoenlijk te publiceren. Freek lukte het dat te verwoorden in brailleschrift. Hij was verbonden aan de IJsselakademie, een instituut waar alles uit het verleden van de provincie Overijssel nauwkeurig doorzocht werd en opgeslagen voor later, zodat niets verdween. Het kon gaan om taal, uitdrukkingen, kinderspelen en andere gebruiken. Maar ook het landschap kreeg een plek. Boerderijen, hooibergen, typische plaatsjes, alles werd keurig verzameld en bewaard en beschreven in waardevolle boeken. Het was een soort 'uitgeverij'. Ik heb daar een jaar mogen werken en het was een feest. Alles speelde zich af in het Pesthuis aan de Vloeddijk in Kampen. Maar altijd was daar Freek in zijn werkkamer, een plek waar iedereen graag neerstreek. Hij had humor en kon de dingen raak zeggen,  daarbij een historicus in hoofdletters. Hij had een hartstochtelijke belangstelling voor kerkgeschiedenis, stads- en dorpsgeschiedenis waterstaatsgeschiedenis, maar ook de geschiedenis van zijn geliefde Urk mocht niet ontbreken. Al bladerend kwam ik meerdere foto's tegen en verbaasde over het snel verglijden van de tijd. Want mijn herinneringen zijn van eind jaren tachtig. Freek met zijn hond Tom, Freek aan het vergaderen, Freek achter een groot stuk gebak. En altijd die merkwaardige blik in de verte. Al snel leerde ik alle obstakels voor Freek uit de weg te ruimen. Niet zomaar een stoel verzetten want dan raakte hij in de war. Nog zie ik ze samen vertrekken Freek en Harry, een jonge historicus. Dan stapten ze in een auto, gingen archieven napluizen en bezoeken afleggen. Mooi waren hun verhalen als ze terug waren van een dagje onderzoek. Freek overleed totaal onverwacht. Zijn hond Tom was bij hem en ik wist een goede vriend te hebben verloren...

Over de Mastenbroekerpolder verscheen een lijvig boek. Hieronder een paar plaatjes.

 

 

 

 ************************************************************************************

Weetje nog schat? 

 

Weet je nog, schat,

van die zuurkool in 't vat

en de pannetjes op je fornuis?

Jij was aan 't wecken,

de soep stond te trekken,

de soep gaf zo'n geur aan ons huis.

 

Toen was het  leven een feest voor je buik,

toen kwam het eten nog niet uit een luik.

 

Pan op het vuur,

karbonade in 's zuur,

en de bonen zo fris in de dop.

Keukentje helder

en melk in de kelder

met 's morgens de room er al op.

 

Toen was het leven een feest voor je buik,

toen kwam het eten nog niet uit een luik.

 

't Rollen van deeg

bracht zo'n honger teweeg,

want het smaakte zo zacht en zo zoet.

Maar de taart die je bakte, 

helaas, hij verzakte,

ach moeder, hij lukte nooit goed.

 

Willem Wilmink

Uit: Verzameld werk

Ik was het niet van plan, maar vanmorgen las ik nog een paar treffende lezersreacties in Trouw, die ik graag met de lezers wil delen.

Henk  van de Klundert in Eersel schrijft:

President Zelensky ziet zijn land en volk vernietigd worden door dictator Poetin en wordt door de ordinaire clan van Trump totaal vernederd. Uitgescholden als zijnde een dictator en aanstichter van deze oorlog. Mijn verstand stond stil. Daarna Rutte er nog overheen, dat Zelensky zijn excuses moet aanbieden aan Trump? Ongelooflijk. Natuurlijk is politiek en diplomatie heel grillig, maar kom... Alles en elk gedrag heeft zijn grenzen. Wat moet een man als Zelensky zich rot gevoeld hebben. Niks geen excuses. Europa, wij zijn sterk, slim, hebben high tech, veel mensen, dus gaan we het zelf doen en  kopen geen Tesla's meer, maar elektrische auto's van onze eigen Europese autofabrieken. We laten ons niet ordinair schofferen door Trump en zijn maffia.

Nico Schellart te Bloemendaal doet een andere duit in het zakje:

Nu het niet zo vlot tussen Trump en Zelensky, krijgt de EU een buitenkansje. Laat de EU dus die grondstoffen delven; wij hebben ze heel hard nodig. Dat maakt ons onafhankelijk van de VS en Azië, en ook meer economisch, financieel en militair betrokken bij Oekraïne. Het zal meer vaart zetten achter lidmaatschap Oekraïne van de EU. Bovendien zijn wij een veel betrouwbaarder partner dan de VS. Ursula, ga aan de slag!

Nadat ik dit alles had gelezen ging ik naar de tandarts voor de periodieke controle. Er zat één bezoeker in de wachtkamer. Ik ging zitten en vroeg: 'Is hier geen krant?' De meneer zei wat droogjes: 'De kranten zijn tegenwoordig niet zo leuk!' Ik kon het niet laten en meldde dat Amerika inmiddels alle steun voor Oekraïne had opgeschort.' Waarop de ander zei: 'Dat is de schuld van Zelensky. Hij had gewoon even moeten tekenen bij het kruisje, dan was het in orde gekomen. Als hij wat wil moet hij het vliegtuig pakken en teruggaan naar Trump en excuses aanbieden en vervolgens tekenen. En dan die vertoning van zondag met die regeringsleiders. Allemaal Sinterklazen.' Rustig zei ik: 'Ik kijk toch anders', terwijl ik me afvroeg of het handig was in de wachtkamer bij de tandarts een politiek debat te beginnen. De deur ging open en een collega van 'Gastvrij ontmoeten' kwam binnen. Komende donderdag is er weer een vergadering van gastdames en gastheren van bovengenoemde groep. Er waren al wat afmeldingen en ik vroeg of de vergadering wel doorging. De meneer van 'slechts een kruisje zetten', werd binnengeroepen en ik was opgelucht...

Toen ik de Trekvaart liep zag ik deze prachtige sneeuwklokjes. Zou Zelensky die voorjaarsbloemen kennen? Het stukje wal is van de gemeente, dus plukken kan niet. Maar in gedachten stuur ik een dikke bos naar de president van Oekraïne...

 

 

 Op maandag 3 maart stonden er twee treffende reacties van lezers naar aanleiding van de ontmoeting tussen Zelensky, Trump en Vance op 28 februari 2025.

David Scheele uit Hendrik-Ido -Ambacht schreef:

Rutte (1)

Mark Rutte vraagt het onmogelijke. Zelensky weigerde de zoon van Joe Biden op te pakken en aan Trump uit te leveren. De wraakgierige Trump stelde zich als doel voor een uitschakeling en vernedering van Zelensky te zorgen. Zelensky moet nooit meer naar Trump gaan. Laten de Europeanen een eigen leger oprichten en bestellingen van Amerikaans materiaal opzeggen. Een beroepsleger, geen dienstplicht. De Franse Miragestraaljagers onder Duits commando. Laat Rutte daarvoor zorgen.

Elsa Voorsluys uit Schaarsbergen verwoordde het zo:

Rutte (2)

Van Rutte mag verwacht worden dat hij met wijsheid opereert als Navo-chef. Hiervan geeft hij weinig blijk. Hij vraag van Zelensky excuses aan Trump. Maar Zelensky is doelbewust in de hoek gezet en vernederd. Dat is geen ruzie waar twee kijven en twee schuld hebben. Laat staan dat er sprake is van een situatie waarvan Zelensky de aanstichter was en waarvoor excuses gerechtvaardigd zijn. Hoogstens probeerde hij zich te verdedigen. Rutte wordt met dergelijke opmerkingen medeverantwoordelijk voor het spel dat Trump en Vance spelen en draagt bij uit het positie halen van Zelensky. Zie de realiteit onder ogen, Rutte: Amerika is geen democratie meer, noch een bondgenoot. Handel daarna.

Ik kan het niet duidelijker verwoorden, Het was beneden alle proporties: op eigen grond, in eigen taal, met twee man, die ene af maken.!!Die ene, die al drie jaar probeert een land overeind te houden en het Engels maar matig spreekt en begrijpt. Die onbeschrijflijk oorlogsleed elke dag weer tegenkomt...

Ik wandelde toch nog even de Trekvaart rond, keek naar de licht bevroren velden, Zag meerdere zilverreigers en wist het opeens weer: om ons heen woedt een voortdurende strijd tussen goed en kwaad. En willen we het kwaad ontkrachten dan kan dat alleen maar door bewust of onbewust te kiezen voor het goede...

 

 En de moeder Gods pinkte tranen weg....

*********************************************************************************** 

Vandaag geen gedicht van Willem Wilmink. Mijn hoofd staat er niet naar.

Al geruime tijd publiceert 'Trouw' poëzie die verwijst naar een overlijden. Dat gebeurt op een pagina waar overlijdensberichten zijn opgenomen. Is er nog plek voor een passend gedicht, dan wordt dat doorgaans gepubliceerd. Vandaag las ik het weer 'Zolder' en even schoot vol. Al eerder is dit pareltje afgedrukt, maar ik was het vergeten en de krant belandde in de krantenbak. Tot vandaag. Opnieuw kreeg het gedicht een plek op die pagina over verlies en rouw. Graag wil ik mijn beste lezers meenemen in dit prachtige stukje tekst. Niet 'naar', maar ín', want dan pas wordt het beter verstaan. Ook al is het voor mij ruim achttien jaar geleden dat ik met een groot verlies werd geconfronteerd, het vers was pure herkenning. Het raakte het litteken en drong ongevraagd naar binnen. Alle emoties van het verlies leken zich samen te voegen tot een loodzware bal. De mens waarmee je oud hoopte te worden, was afgereisd naar het Licht. Alle gedachten die Anne Remijn op papier zet kon ik volledig onderschrijven. Herinneringen, foto's, muziek, een onverwacht voorwerp, een kledingstuk, ga maar door. En die herinneringen komen meestal op een onverwacht moment, je vooraf schrap zetten lukt dan niet meer. Niet te veel achterom kijken, zo raadde een lieve tante me aan, want dan val je op je neus. Misschien wat al te kordaat gezegd, ook dat is soms nodig. Nodig om de draad weer op te pakken. Remijn geeft raad vanaf  'Misschien heb ik iemand nodig'. Dat heeft de dichteres goed doorvoeld: het helpt als iemand even naast je gaat zitten, voorzichtig de foto's door de vingers gaat glijden, het boek van herinneringen meeleest, tenslotte sluit en helpt met het lint strikken. En luwt het gemis, luwt de pijn, wees dan vooral dankbaar voor even die engel op je pad...   

 

 Wandelen helpt, kilometers heb ik gelopen zonder te zien waar ik liep...

 

***********************************************************************************

 Zolder

 

Al tien jaar

bewaar ik jou

op zolder

in dozen en mappen

boeken en muziek.

Afgesloten voor mij

en de rest van de wereld.

Als ik erbij wil

komt er pijn

uit elke doos

verhalen uit elk kledingstuk.

Ik weet het niet

wanneer de elastieken

en linten eraf kunnen

of ik het alleen kan.

Misschien heb ik iemand nodig

die de herinnering deelt

de muziek herkent

de bladzijdes wil meelezen

de pijn aankan

en geduldig bij me blijft

als ik het lint

weer strik.

 

Anne Remijn